Yazar: edulkadir

Alfabenin Tarihi ve Türklerin Geçmişten Bugüne Kullandıkları Yazı Sistemleri

T.C İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİEĞİTİM FAKÜLTESİSOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ Alfabenin Tarihi ve Türklerin Geçmişten Bugüne Kullandıkları Yazı SistemleriErdal DULKADİR Giriş İnsanlık var olduğu günden itibaren her zaman bir değişim ve gelişim içerisinde olmuştur. Bir takım ihtiyaçlar, gereklilikler, merak ve bazen de tesadüfler sonucu insanoğlu yaşadığı dünyada işine yarayacak, hayatını kolaylaştıracak bir şeyler keşfetmiştir. Sonrasında bu keşif ve icatlar nesiller boyunca diğer insanlar tarafından derinleştirilip geliştirilmiştir. Tekerlekten, at arabasına, at arabasından otomobillere günümüzde uçaklara kadar olan serüven… Hesap makinasından, bilgisayarlara ve sonrasında akıllı telofonlara… Bunlar gibi hepsi birbiriyle belli ölçülerde ilişkili olan binlerce değişim ve gelişim unsurunu örneklendirebiliriz. Bu gün kullandığımız bilgisayar programlarında,...

Devamını Oku

Alfabe Nedir?

Alfabe veya abece her biri dildeki bir sese karşılık gelen harfler dizisidir. “Abece” kelimesi, Türkçedeki ilk üç harfin okunuşundan oluşur. Benzer biçimde Fransızca kökenli “Alphabet”1 kelimesinden dilimize geçen “alfabe” sözcüğü, eski Yunancadaki ilk iki harf olan “alfa” ile “beta”nın okunuşundan gelir. Türk alfabesinde 29 harf bulunur: A, B, C, Ç, D, E, F, G, Ğ, H, I, İ, J, K, L, M, N, O, Ö, P, R, S, Ş, T, U, Ü, V, Y, Z. Diller, yazıma geçirilme şekilleri itibarıyla ikiye ayrılır; • Alfabeye dayalı (sesçil) diller “fonogram kullanan diller” Alfabeyi oluşturan her bir elemanın genelde bir anlamı olmaz,...

Devamını Oku

Arap Alfabesi

Arap alfabesi, Osmanlı İmparatorluğu dahil, İslam dininin yayıldığı coğrafyada büyük ölçüde benimsenmiş, Latin alfabesinden sonra dünyada yazı dili olarak en çok kullanılan yazı sistemidir. Türkiye Cumhuriyeti devleti 1928 yılında Latin alfabesiyle yazı sistemine geçmiştir. Arap alfabesi MS 2-4. yüzyıllar arasında Nebati yazısından gelişmiş olmak ile birlikte günümüze ulaşan en eski yazı örnekleri MS 6 yüzyıla (Zebed 512, Harran 568) aittir. Sağdan sola yazılan Arap alfabesinde bulunan 28 ünsüzün, 22 tanesi Sami alfabesinden geçerken şekil değişikliğine uğrayan sesler olup, geri kalan altı ses Arapça’ya özgüdür. Arap alfabesi bu gün Latinceden sonra Dünya’da en yaygın olan ikinci alfabedir. Bu alfabenin kökeni Arami ve Nebatice’den geldiği söylenmektedir. Arap soylu Nebatilerin Suriye ile Arabistan arasında M.Ö 150 ile M.S 150 tarihlerinde kurup yaşattıkları krallıklarında bu alfabe kullanılmıştır. Arap yazısı Hz. Muhammed döneminde Kufi ve Nesih olarak ikiye ayrılmıştır. Bu günkü modern Arap yazısı Nesih türünden gelişmiştir. Arap Alfanesi Asya, Avrupa ve Afrika kıtasında konuşulan çok sayıda dile uyarlanmıştır. Bu yayılmanın sebebi bu dilleri konuşan toplumların İslam Dini’ni kabul etmeleridir. X. Yüzyılda Abbasi Devletinin Orta Asya’dan köle asker olarak Türkleri bünyesinde çalıştırması Türklerin zamanla İslam’ı tanımasını sağlamıştır. X. ve XI. Yüzyıllarda Türkler kavimler halinde İslam Dini’ne girmiş ve İslam dininin benimseyen her toplumun kutsaliyet atfettiği Arap Alfabesi Türkler tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Arap alfabesi Türk dillerine uygulanmıştır. Ancak bu uygulama çalışması yakın tarihimize kadar kendini hissettiren sorunlara yol açmıştır. Arap alfabesindeki bazı seslerin Türkçe’de konuşma...

Devamını Oku

Latin Alfabesi

Latin alfabesi veya Roma alfabesi, Latin kültürünün temelini oluşturur. Latin Alfabesi’nde 23 harf bulunur. Alfabeyi oluşturan büyük ve küçük harfler, sırasıyla aşağıdaki biçimde yazılır. Latin alfabesi şu anda dünyada en yaygın kullanılan alfabedir. Latin alfabesini kullanan ilk dil Eski Latince‘dir. Günümüzde Latince olarak bilinir. Latin alfabesinin tarihi M.Ö 7. yüzyılda Yunan alfabesini örnek almalarıyla başlar.1 Başlandıçta İtalya’da her toplum kendi yazısını kullanırken Roma İtalya’yı fethettikten sonra Romen Yazısı (Latin Alfabesi) burada hakim olmuştur. Romen yazısı daha sonra İncil yazısı da olunca kısa sürede bütün Avrupa’ya yayılmıştır. Bu dönemde İskandinav kökenli olan Run yazısına karşı ‘dinsizlerin yazısı’ propagandası yapılmış ve bu yazının etkililiği azaltılmıştır.2 3. ve 5. Yüzyıllarda ufak değişikliklere uğrayan bu alfabe, birçok dile uygun sadece yapısıyla Ortaçağ’da Avrupa’da kullanılan baskın alfabe durumuna gelmiştir. Bu gün dünyanın yarısından fazlası tarafından kullanılan bu alfabe, Cumhuriyet’in ilanından sonra 1 kasım 1928 senesinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından da kabul edilmiştir ve günümüzde de kullanılmaktadır. Osmanlı Devleti’nde Latin Alfabesine geçiş çalışmaları Jön Türkler tarafından başlatılmış fakat bu Çalışmalar devlet politikası haline gelmediği için başarılı olamamıştır lakin çeşitli aydınlar tarafından 1928 Latin alfabesine geçişe kadar bu çalışmalar devam ettirilmiştir. Cumhuriyetin henüz yeni kurulduğu 1923 tarihlerinde Atatürk’e Latin Alfabesi hakkındaki fikri sorulduğunda geçiş için henüz erken olduğunu söylemiştir.3 (s:225-269 trkyrddergi) 1925-1926 yılları arasında Mustafa Kemal Atatürk aydınların ve bilim insanlarının alfabe üzerine çalışmalarını ve kongrelerini yakından takip etmiştir. Bir çok aydın ve siyasiden de fikir...

Devamını Oku