Türk bankacılık sektöründe “kıyı bankacılığı” olarak bilinen, aslında “kıyı ötesi” anlamına gelen off-shore bankacılığı, müdahale ve denetimi ile vergilemenin asgari düzeyde tutulduğu koşullarda konvertibl paralar üzerine işlem yaparak, çok uluslu şirketlere, uluslar arası girişimlere hizmet veren bir bankacılık türüdür. Genellikle serbest bölgelerde faaliyetlerde bulunurlar. Başka bir değişle  kıyı ötesi bankacılık, ülke dışında sağlanan fonların yine ülke dışında kullandırılmasını amaçlayan bir bankacılık türüdür. Kıyı ötesi bankacılık ülkedeki diğer bankalar ile ilgili yasal düzenlemelerin kapsamında değildir. Bazı ayrıcalıkların dışında, kıyı bankaları bulundukları ülkelerde mevduat toplayamazlar. Yaptıkları hizmetlerin tamamı yabancı para cinsindendir.

Sponsor Bağlantılar


Kıyı bankacılığının en büyük faaliyet alanının serbest bölgeler olması sebebiyle serbest bölgelerinde tanımlanması gerekmektedir.

 

Serbest Bölgenin Tanımı

     

Genel olarak serbest bölgeler; ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber gümrük bölgesi dışında sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir.

 

Serbest Bölgelerin Kurulmasındaki Amaçlar

    

* Türkiye’de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak,

* Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak,

* Ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli bir şekilde temin etmek,

* Dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak.

 

Serbest Bölgelerin İşlevi

 

– Ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkan sağlayacak uygun zemin yaratılması,

– Sanayicinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı  olmadan temin edilebilmesi,

– Sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli mal üretimi ve ihracı,

– Ülke dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı, 

– Yeni istihdam olanaklarının yaratılması,

– Ülkelerin ihraç ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve hızlandırmak bakımından bir basamak olması işlevlerini görmektedir.

 

Türkiye’de Bulunan Serbest Bölgeler

 

Halen ticari faaliyette bulunan serbest bölgeler ve faaliyete geçiş yılları:

        

* Mersin, Antalya (1987),

* Ege, İstanbul Atatürk Havalimanı (1990),

* Trabzon (1992),

* İstanbul Deri ve Endüstri, Doğu Anadolu, Mardin (1995),

* İMKB Uluslararası Menkul Kıymetler (1997),

* İzmir Menemen Deri, Rize, Samsun, İstanbul Trakya, Kayseri (1998)

* Avrupa, Gaziantep, Adana-Yumurtalık (1999)

* Bursa, Denizli, Kocaeli (2001)

* Tübitak-Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji (2002)

 

Serbest Bölgelerde Faaliyet Konuları

 

          – üretim,  alım-satım,                 – montaj-demontaj,

          – bakım-onarım,                         – bankacılık, sigortacılık,

          – finansal kiralama,                    – depo işletmeciliği,

          – işyeri kiralama.

 

Kıyı Bankalarının Ayırt Edici Özellikleri

      

* Kıyı bankaları bulundukları ülkede geçerli olan para birimi dışındaki bir para birimi ile iş yaparlar,

* Kıyı bankaları şart olmasa da esasen yerleşik olmayan kişiler ve kurumlarla iş yaparlar,

* Kıyı bankaları genellikle yurtiçi finans piyasasının tabi olduğu yasaların, sınırlamaların ve kontrollerin çoğundan muaftır,

* Birçok kıyı bankacılığı merkezinde çok sıkı biçimde sır saklama ilkesi uygulanmaktadır.

 

Kıyı Bankacılığı Merkezleri

      

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Bahreyn, Bahama, Hollanda Antileri, Cayman Adaları, Lichtenstein, Londra, Paris, Zürih, Frankfurt, ABD İnternational Banking Facilities, New York