‘Cemaat’, sosyolojik bir gereksinim olarak toplumlarda görülen bir gerçektir. Özellikle Türkiye gibi ‘sosyal devlet’in yeterince etkili olamadığı toplumlarda insanlar, cemaatlere daha fazla gereksinim duyarlar.
Birtakım temel gereksinimlerin karşılanmasını kolaylaştıran, ilişkileri geçmişten gelen değerlerin düzenlediği ve insanların herhangi bir zorlamaya tabi olmaksızın katıldıkları ‘geleneksel cemaat’lerin yanı sıra modern toplumlarda veya cemaatlerde görülen gönüllü ilişkilerin esas olduğu ve ortak karara dayanan kurallarca yönetilen ‘yeni cemaatleşme tipi’de görülebilir. Ancak ülkemizde hangisi görülürse görülsün şimdiye kadar çokça tartışıldı cemaatler. Birçok insan cemaatlerin gerekliliğini anlamazlıktan geldi, cemaatlerin gerçek amaçlarının farklı şeyler olduğunu düşündü, düşünmeye de devam ediyor.

Sponsor Bağlantılar

Ülkemizde ‘cemaat’ denilince akla ilk ‘Gülen cemaati’ veya ‘hareketi’ geliyor. Bu cemaat hakkında yüzlerce iddiada bulunuldu, onlarca iftira atıldı. Fethullah Gülen hakkında davalar açıldı ve Gülen bunların hepsinden beraat etti.  

“Fethullah Gülen ve onun telkinlerinin etkisiyle bir araya gelen insanlar ‘cemaatleştiler’, sayıları günbe gün arttı, medya ve ekonomi dünyasında etkinliklerini artırdılar, yurtdışına açıldılar, yurtdışında okullar açtılar. Dolayısıyla da başta ülkemiz olmak üzere birçok ülkede merak edilen ‘Gülen ve Hareketi’ çok sayıda kitaba, konferansa ve akademik çalışmaya konu oldu. Birçok kişinin sempati duyduğu cemaat, bazı basın yayın organları ve bir kesim insanlar tarafından ise tehlike olarak görüldü ve görülmeye devam ediyor. Cemaati tehlike olarak gören kesim Ergenekon sürecinde ortaya çıkan belge ve bilgilerde cemaatin parmağının olduğunu düşündü ve bu kuşkuları Eskişehir eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı’nın ‘Haliç’te Yaşayan Simonlar Dün Devlet Bugün Cemaat’ adlı kitabında yer alan iddialarla birlikte ayyuka çıktı. Kimilerine göre ‘cemaattiler’ kimilerine göre ise bir ‘Gönüllüler Hareketi’…” yazmıştım bundan birkaç ay önce derindüşünce. org adresine… İşte yukarıda da yazdığım üzere -ister Gönüllüler hareketi deyin ister cemaat- başta Gülen cemaati olmak üzere birçok cemaat hakkında birçok soru işareti oluştu şimdiye kadar kafalarda. Özellikle bu sorular yurtdışında Türk okulları açan, 9.’su daha yeni başlayan Türkçe Olimpiyatlarını düzenleyen Gülen Cemaati üzerinde yoğunlaştı. Bu sorular Hanefi Avcı’nın ‘Dün Devlet Bugün Cemaat’ adlı kitabıyla birlikte artarken, seçim sürecinde ayyuka çıktı. Zira Gülen Cemaatine bağlı basın yayın organları (Zaman gazetesi ve STV vs.) başta referandum olmak üzere 12 Haziran seçiminde de AKP yanlısı bir tutum izledi. Bu süreçte AKP’nin yaptığı hatalarla ilgili en ufak bir habere yer vermeyen bu basın yayın organlarında AKP ne yaparsa yapsın alkışlandı. Seçim sürecinde AKP’ye açıktan destek verildi bu basın yayın organlarınca. “Biz tüm partilere eşit mesafedeyiz” diyen bir cemaatin izlediği bu tutum doğrusu çok şaşırtıcıydı… Çünkü cemaat AKP’ye sıkı bir destek verdi, referandumda ve seçimde açık açık tarafını belli etti. Bu durumu cemaatin ileri gelenlerinden birisi şöyle açıkladı seçimden birkaç gün önce: “Bizim derdimiz Ak Parti veya başka bir parti değil. Bizim derdimiz demokratik bir Türkiye. Dünyada söz sahibi olan bir Türkiye. Ekonomisi iyi yerlerde olan bir Türkiye. Bugün Ak Parti olur yarın başka bir parti. Partiler gelip geçicidir. Ayrıca bugün Türkiye’nin acilen yeni bir anayasaya ihtiyacı var. Ergenekon davasının devam etmesi ve yeni anayasanın yapılması için bu hükümetin devam etmesi lazım.”

Peki ya diğer cemaatler…

Süleymancılar olarak da bilinen Süleyman Hilmi Tuna’nın talebeleri seçimden bir gün önce MHP kararı aldılar. Kararın ardından cemaatin illerdeki önde gelenlerine bu karar bildirildi. Ben böyle bir karar alınacağını daha önceden duyduğum için pek de şaşırmadım. Seçimden bir hafta önce de bu cemaatin bir ildeki önde gelenlerinden birisine sormuştum bu seçimde ‘MHP’ye oy verip vermeyeceklerini’ ve o kişi “Şimdilik böyle bir şey söz konusu değil. Ama nereye derlerse desinler biz Ak Parti’ye oy vereceğiz.” dedi. Seçimin ardından aynı kişiye bir daha ulaştım ve “Ak Parti’ye oy verdik. Hatta cemaatten birçok kişi Ak Parti’ye oy verdi. Ancak birçok kişi de ‘itaat edeceğiz’ diyerek MHP’ye verdiler oylarını. Bir de şöyle bir şey var. Bizim cemaat bugüne kadar hangi partiye oy verdiyse o parti barajı geçemedi. 2007’de Mehmet Ağar’a oy verdik. Sonuç ortada.” dedi.

Ve seçimin ardından cemaatten ‘MHP’ye oy verdiğini’ söyleyen bir kişiyle görüştüm. O kişi niye MHP’ye oy verdiklerini şöyle izah etmeye çalıştı: “Bize son gün haber geldi ve biz de itaat ederek MHP’ye oy verdik. Çünkü MHP’nin barajı geçip, Meclis’e girmesi gerekir. Ayrıca Ak Parti’nin şımarmaması da var. Bunun için MHP’ye oy verdik. Ayrıca biz bunları hiç düşünmeyerek sadece büyüklerimiz söyledikleri için, itaat ederek MHP’ye oy verdik. Biz bize denileni yaparız.”

Aklıma geldi, ya bir gün başlarındaki kişi “Size itaat ediyorum hepiniz ölün derse”…

Ve Esad Coşan’ın talebeleri de MHP dedi…

Esad Coşan’ın yurtdışındaki oğlunun yönettiği cemaat 12 Haziran seçimine az bir süre kala bir bildirge yayınladı. Bildirgede bir cemaat ahlakına yakışmayacak kadar argo sözler vardı. AKP’ye oy verenler neler nelerle suçlanıyordu bu bildirgede. İşte ben de bu durumu sormak için cemaatten bilgi alabileceğim bir kişiye ulaştım. “Niye MHP? Size ne dediler de Engin Alan gibi bir Balyoz sanığının aday gösterildiği MHP’ye oy vermek için ikna oldunuz?” İşte cevabı: “Bize büyüklerimiz MHP dediler ve biz de itaat ederek MHP’ye oy vereceğiz bu seçimde. MHP’nin baraj altında kalmaması için bu gerekli. Çünkü MHP baraj altında kalırsa daha kötü şeyler olabilir. Ama doğrusu bu karardan dolayı çok tepki aldık. Çeşitli illerdeki okullarımızdan öğrencilerimizi, velileri okullardan aldılar tepki göstergesi olarak. Ama Ak Parti’den Allah razı olsun yine de… Çok hizmetleri oldu bu ülkeye.”

Dedim: Cemaatlerin görevleri bu mu? Siyaset mi? Niye cemaatler bu kadar siyasete bulaşırlar? Soru çok… Cevap şimdilik yok…

Erden ÖZKANT

* 12 Haziran Seçimi ve Sonuçları – 1: Partiler ve Oy Oranları
* 12 Haziran Seçimi ve Sonuçları – 2: Bazı Büyükşehirlerdeki Durum Ne?
* 12 Haziran Seçimi ve Sonuçları – 3: Yeni Meclis’te Dikkat Çekenler
* 12 Haziran Seçimi ve Sonuçları – 5: Cemaat, İtaat ve Siyaset