Türkçede her hecede bir ünlü bulunur. Bu nedenle ünlü düşmesinin olduğu yerde aynı zamanda hece sayısı da düşer.

* İkinci hecesinde dar ünlü bulunan kimi sözcükler ünlüyle başlayan ek aldığında ünlü düşmesi (hece düşmesi) görülür.

Sponsor Bağlantılar

NOT: Ünlü düşmesini yazıda göstermemek bir yazım yanlışıdır.

sabır – ım    →  sabrım  (doğru)      sabırım  (yanlış)
                        ünlü düşmesi

burun – u     →  burnu  (doğru)        burunum  (yanlış)
                        ünlü düşmesi

nesil – i       →  nesli  (doğru)          nesili  (yanlış)
                        ünlü düşmesi

gönül – üm  →  gönlüm  (doğru)      gönülüm  (yanlış)
                        ünlü düşmesi

* Ad ile yardımcı fiilden oluşan bazı birleşik fiillerde “ünlü düşmesi” görülür. Bu tip birleşik fiillerde ünlü düşmesini yazıda göstermemek ve ad ile yardımcı fiili ayrı yazmak bir yazım yanlışıdır.

Ad    Yard. Fiil
şükür     et–          →  şükret–  (doğru)       şükür et–  (yanlış)
                                  ünlü düşmesi

kayıp     ol–          →  kaybol–  (doğru)       kayıp ol–  (yanlış)
                                 ünlü düşmesi
                                 (* ünsüz yumuşaması: p › b)

* Yapım ekleriyle sözcük türetilirken bazen “ünlü düşmesi” görülür.

sıyır-  – ık   →  sıyrık  (doğru)        sıyırık  (yanlış)
                       ünlü düşmesi
ayır-  – ım   →  ayrım  (doğru)        ayırım  (yanlış)
                        ünlü düşmesi
sarı – ar–    →  sarar–  (doğru)       sarıar–  (yanlış)
                        ünlü düşmesi
kavur- – ul– muş  →  kavrulmuş  (doğru)     kavurulmuş  (yanlış)
                                ünlü düşmesi
savur- – ul– an     →  savrulan  (doğru)        savurulan  (yanlış)
                                ünlü düşmesi

* Bazı birleşik sözcüklerin oluşumu sırasında “ünlü düşmesi” görülür.

pazar   ertesi   →  pazartesi
kayın   ana      →  kaynana   
ne       için       →  niçin  
ne       asıl       →  nasıl
                            ünlü düşmesi

* Yer-yön anlamı taşıyan bazı sözcüklerde “ünlü düşmesi” görülür. Bu tip sözcüklerde, daha çok söyleyişte görülen “ünlü düşmesi”ni yazıda göstermek bir yazım yanlışı değildir. Her iki biçim de yazım kurallarına uygundur.

bura – da    →  burda    (doğru)         burada  (doğru)
şura – da    →  şurda    (doğru)         şurada  (doğru)
ora – da      →  orda      (doğru)        orada    (doğru)
içeri – de    → içerde     (doğru)        içeride  (doğru)
dışarı – da   →  dışarıda (doğru)       dışarıda (doğru)
ileri – de     →  ilerde     (doğru)        ileride   (doğru)
nere – de   →   nerden   (doğru)       nereden (doğru)
                      ünlü düşmesi

* Hece ölçüsüyle söylenen, yazılan şiirlerde kalıba uydurmak amacıyla ünlü düşürebilir.

Güzelliğin on par’etmez     (para etmez)
                      ünlü düşmesi
Bu bendeki aşk olmasa
                                   Âşık Veysel

Yukarıdaki şiir hece ölçüsünün 8’li kalıbıyla söylenmiştir. Şair birinci mısrayı “Güzelliğin on para etmez” biçiminde söylese, 9 hece olduğu için şiirin ölçüsü bozulacak. Ölçüye uydurmak için bir ünlüyü düşürüyor, hece sayısı 8 oluyor.

Ses
Olayları

Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
Ünsüz Düşmesi
Ünlü Türemesi
Ünsüz Türemesi
Kaynaştırma
a. Kaynaştırma Ünsüzleri
b. Koruyucu Ünsüz
c. Zamir n’si  (Adıl n’si)
Ünsüz Yumuşaması
Ünsüz Benzeşmesi
“n – b” Çatışması
Ünlü Daralması
Göcüşme
Ulama