Familya : MagnoliaceaeLatince : Liriodendron tulipifera
Türkçe : LALE AĞACI
Lale Ağacı Doğal Yayılış ve Rakım
Kanada’nın güney bölgeleri ile Kuzey Amerika’nın doğu kesimlerinde yerli olarak bulunur. Türkiye’nin sahil kesimlerinde de yetiştirilmektedir.
Lale Ağacı Toprak ve Besin İsteği
Derin, taze, besince zengin verimli toprakları sever. Humuslu, nemli yerlerde, kireçli topraklar üzerinde ve akarsu boylarında da yetişir. Optimal pH = 6.0 -7.5′ tur.
Lale Ağacı Donlara Duyarlılık
Donlara dayanıklıdır.
Lale Ağacı Sıcaklık ve Nem İsteği
Ilıman bölgelerde, güneşli yerlerde yetişir Su isteği fazladır Sıcak ve kuru ortamlara dayanıklı değildir.
Lale Ağacı Tohum Özellikleri
Tohum toplama zamanı Ekim ayıdır. 1 kg. daki tohum sayısı 43.000 adettir.
Lale Ağacı Tepe Şekli
Geniş, gevşek ve yuvarlak bir tepe yapar. Tepe çapı 8-10 m.dir.
Lale Ağacı Makaslama ve Budama
Budamaya yatkındır. Budama erken ilkbaharda yapılmalıdır.
Lale Ağacı Büyüme ve Boylanma
Hızlı büyür. Vatanında maksimum 60 m. boy yapar.
Lale Ağacı Kök Yapısı
Genç kazık kökler ve büyük yan kökler geliştirir ve toprak yüzeyinin hemen altını bu kökler ile kuşatırlar. Kökler oldukça saldırgandır.
Lale Ağacı Işık İsteği
Işık-yarıgölge ağacıdır.
Lale Ağacı Meyve ve Çiçek
Meyve bileşik meyve kuruluşunda olup 6-8 cm. uzun, iğ biçiminde ve kozalaksıdır. Meyve olgunlaştığında kanatlı nuslar dağılır ve sürgün üzerinde meyve ekseni kalır. Laleyi andıran çiçekleri 4-5 cm. uzun, yeşilimsi sarı – beyaz renkli ve turuncu lekeli, çan biçimli, çiçeklerin sürgünde duruşu son durumlu olup, dik ve tektir. Çiçek açma zamanı Haziran-Temmuz aylarıdır.
Lale Ağacı Yaprak ve Sürgün
Yaz yeşili yaprakları 10-20 cm. uzun, çoğunlukla dilimli, bazen sade, tabanı yuvarlak, üst yüzü parlak açık yeşil, alt yüzü mavimsi-yeşil renklidir. Sonbahar renklenmesi altın sarısı renginde ve çok dekoratiftir. Yaprak sapı 5-10 cm. uzun, yaprak ayasının uç kısmı makasla kesilmiş gibi kertiklidir. Sürgünler kahverengi çıplak ve üzeri hafifçe mumsudur.
Lale Ağacı Üretim Şekli
Tohum, kök çeliği ve yumuşak çelik ile üretilir. Tohum ile üretimde tohumlar 7-20 haftalık soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir. Sonbahar ekimi ile kış aylarında bahçe şartlarında yapılan katlama iyi sonuç verir. Çelikle üretimde hormon kullanımı. başarıyı artırır. İlkbaharda daldırma ile üretilir.
Lale Ağacı Diğer Özellikler
Park ve bahçelerde soliter kullanılır. Çok dekoratif ve ilginç bir tür olup, iyi bir kitle ya i da mekanlar için aile ağacıdır. Kent iklimine endüstriyel yörelere ve kirli havaya dayanır. Gevrek dalları aşırı rüzgardan kırılır. Bu nedenle rüzgardan korumalıdır.
Bu durumda kaynakça gösterilmediği için bu site suçlu olmuş oluyor.
Eserler kaynak gösterildikten sonra suç sayılmaz. İla izin alınacaksa, buraya hiç koymamanız veya özetini koymanı gerekiyor o zaman. Aşağıdaki madelere göre ben kaynak gösterdikten sonra (ticari amaçlar olmaması şartı ile, eğitim için) istediğim gibi kulanma hakına sahibim. Kaldı ki bu bilgiler de buraya gökten zembile inmedi ama kaynakça göremiyorum nedense.
Made 33 – (Değişik made: 03/03/2001 – 4630/17. md.)
Yayımlanmış bir eserin, tüm eğitim ve öğretim kurumlarında, yüzyüze eğitim ve öğretim maksadıyla doğrudan veya dolaylı kar amacı gütmeksizin temsili, eser sahibinin ve eserin adının mutat şekilde açıklanması şartıyla serbestir.
4. EĞİTİM VE ÖĞRETİM İÇİN SEÇME VE TOPLAMA ESERLER:
Made 34 – (Değişik fıkra: 07/06/1995 – 4110/13 md.) Yayımlanmış musiki, ilim ve edebiyat eserlerinden ve alenileşmiş güzel sanat eserlerinden, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde iktisablar yapılmak suretiyle, hal ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi serbestir. 2 nci madenin üçüncü bendinde ve 4 üncü madenin birinci fıkrasının birinci ve beşinci bentlerinde gösterilen neviden eserler, ancak seçme ve toplama eserin münderecatını aydınlatmak üzere iktibas edilebilir. Ancak bu serbestlik, hak sahibinin meşru menfatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verir veya eserden normal yararlanma ile çelişir şekilde kulanılamaz.
Münhasıran okulara mahsus olarak hazırlanan ve Mili Eğitim Bakanlığı tarafından onanan (okulradyo) yayımları için de birinci fıkra hükümleri uygulanır.
(Ek fıkra: 03/03/2001 – 4630/18. md.) Yayımlanmış musiki, ilim ve edebiyat eserlerinden ve alenileşmiş güzel sanat eserlerinden, iktibaslar yapılmak suretiyle eğitim ve öğretim gayesi dışında seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi ancak eser sahibinin izniyle mümkündür.
Bütün bu halerde eser ve eser sahibinin adı mütat şekilde zikredilmek icap eder.
5. İKTİBAS SERBESTİSİ:
Made 35 – Bir eserden aşağıdaki halerde iktibas yapılması caizdir:
1. Alenileşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ve edebiyat eserine alınması;
2 – Yayımlanmış bir bestenin en çok tema, motif, pasaj ve fikir nevinden parçalarının müstakil bir musiki eserine alınması;
3. Alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderacatını aydınlatmak maksadiyle bir ilim eserine konulması;
4. Alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ilmi konferans veya derslerde, konuyu aydınlatmak için projeksiyon ve buna benzer vasıtalarla gösterilmesi.
İktibasın beli olacak şekilde yapılması lazımdır. İlim eserlerinde, iktibas hususunda kulanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yer belirtilir.