İstanbul’un Eski Adı, Eski İsimleri

Yüzyıllardır çeşitli medeniyetlere beşiklik yapmış hatta başkentlik yapmış İstanbul dünyanın en kalabalık metropolleri arasında yer almaktadır. İstanbul hem coğrafi konumu, hem iş yaşamı, kalabalığı, tarihi zenginliği, mimarisi ile her zaman dikkatleri üzerine çekmiştir.

Sponsor Bağlantılar

İstanbul nice savaşlara, aşklara, efsanelere ve şiirlere konu olmuştur. Hz. Muhammed (s.a.v) ve padişahların rüyasına girmiştir. Her zaman bir idol olarak yerini korumuştur bu güzel şehir.

İstanbul yedi tepeli, yirmi iki km surlar ile çevrili, Avrupa ve Asya kıtalarını birbirine bağlayan önemli bir şehirdir. Beş bin dört yüz otuz iki (5,432) km’lik alana sahip olan bu şehir de ortalama on altı (16) milyon insan yaşamaktadır. Bu kadar önemli konuma sahip olan şehrin tarihi de oldukça geniş kapsamlıdır. Bir çağı açtırıp bir çağı kapattıran, gemileri karadan yürütülen, büyük toplarla surları yıkılan bu efsanevi şehir yüzyıllardır çeşitli isimler almıştır.

Tarih boyunca 165. İsmini şu an kullanan İstanbul şehri bu isimleri dönem kent tarihlerinden almıştır. Bilinen İstanbul isimleri ve bilinen efsaneleri şu şekildedir.

Byzantion

Byzantion ismi Yunanca asıllıdır. Megara kentinden gelen bu isim bilinen en eski İstanbul ismidir. Byzantion ismi dönemin kralının adı olarak bilinmektedir.

Augusta Antonina

İstanbul’un bu ismi ise Bizans kralının oğlu için şehre verdiği isim olarak bilinmektedir. Bu isim çok uzun süreli kullanılmamıştır.

Nova Roma

İstanbul’a bu isim Roma imparatoru I. Konstantin tarafından verilmiştir. 330 yılında verilen bu isim Latince ’de Yeni Roma’dır. Nova Roma ismi de uzun süre kullanılamamıştır. I. Konstantin’in ölümüyle isim değiştirilir.

Konstantinopolis

I. Konstantin’in ölümünden sonra başkentin adı Konstantinopolis olarak değiştirilmiştir. Bu isim I. Konstantin’in şerefine ‘Konstantin’in kenti’ manası ile verilmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in fethine kadar Doğu Roma’da bu isim yaygın olarak kullanılmıştır. Resmi adı Konstantinopolis olarak bilinen kente sadece Polis olarak da hitap ediliyordu. Kent Türklerin eline geçtikten sonra bile Romalılar kente Konstantinopolis demeye devam etmiştir. Bu sebeple Konstantinopolis en yaygın olarak kullanılan eski İstanbul isimleri arasında yer almaktadır.

Konstantiniyye

Konstantiniyye ismi Konstantinopolis’in Arapça halidir. Anlam olarak Konstantinopolis’ten çok farklı değildir, isim Arapçaya döndüğünden dolayı anlamıda “Konstantin’in yeri” olmuştur. Osmanlı döneminde de İstanbul’a çeşitli isimler verilmesiyle birlikte Konstantiniyye ismi de kullanılmıştır. Resmi yazışmalar ve Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde de bu isim geçmektedir. Osmanlı döneminde aynı dönemde İstanbul için kullanılan diğer isimler ise Dersaadet (mutluluk kapısı), Deraliye ( yüce kapı), Bab – Ali (yüce kapı), Payitaht (başkent), Asitane (devletin eşiği) ‘dir.

İslambol

Sultan 3. Murat döneminde kullanılan bu isim Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de yer almıştır. İsim ‘ İslam Kenti’ anlamındadır. Osmanlı belge ve paralarında İslambol ismine rastlanmaktadır.

İstanbul

İstanbul ismi resmi olarak 28 Mart 1930 yılında verilmiştir. Bundan önceki dönemde Konstantinapolis, Konstantiniyye ve İstanbol isimleri halen yaygın olarak kullanılmakta idi. Hatta bazı yazışmalarda bu isimlere halen yer verilmekte idi. Osmanlı döneminde İstanbul hâkimi ve İstanbul efendisi isimleri de yüksek makamdaki kişilere denilmekteydi. Bununla birlikte 28 Mart 1930 yılında resmileşmesine rağmen batılılar uzun bir süre Konstantinapolis ismini kullanmaya devam etmişlerdir. Bunun üzerine resmi olarak sadece İstanbul isminin kullanılması istenmiştir ve bu uygulamayla diğer isimlerin kullanılması yasaklanmıştır. İstanbul ismi Rumca ‘da istin polin tabirinden gelmektedir. Yunancada ‘şehirde’ anlamındadır.

Megara döneminden günümüze kadar İstanbul sadece bu kadar isim değiştirmedi. Birçok medeniyet İstanbul’a değişik isimler verdi. Yani bunca medeniyet İstanbul’u hem tanıdı hem de istedi. Her medeniyete başkentlik yaptı. İstanbul’un başkentlik tarihi ise 1600 yıla kadar uzanmaktadır. Çünkü İstanbul yüzyıllardır konumu itibari ile şehir konumunda ve tüm ticari işlerin köprü noktasındadır. Çeşitli medeniyetlere, ırk ve farklı dillerdeki insanlara ev sahipliği yaptığı gibi hem kozmopolit yapısını hem de tarihini korumuş nadir şehirlerdendir. Günümüzde Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlaması ile konum önemini daha da çok arttırmıştır. Napoleon Bonaparte İstanbul’un önemini ‘Eğer bir gün dünya tek bir ülke olursa, şüphesiz ki başkenti Konstantinopolis (İstanbul) olurdu.’ sözleri ile belirtmiştir.

İstanbul’u İstanbul yapan bunca özelliğin korunması ve bu şehre olduğundan çok daha fazla sahip çıkılmalıdır.