Özel mülkiyeti esas alan, üretimin sermaye sahipleri tarafından oluşturulan kuruluşlarca kar amacıyla yapılarak serbest rekabet esaslarına uygun olarak pazarda satıldığı, bir ekonomik sistem diye tanımlanabilir.
Kapitalist sistem; sermaye, emek ve serbest piyasa olmak üzere üçayak üzerine kurulmuştur. Bunlardan bir tanesi bile olmazsa sistemin varlığından bahsedilemez.
Sermaye (Kapital)
Üretim için ihtiyaç duyulan para, arazi, malzeme ve demirbaşlar sermayeyi oluşturmaktadır. Sermaye birikiminin sağlanması ve sistemde kullanılabilmesi için devletin toprak mülkiyetinin serbestçe alınıp satılabilmesi kişinin ölümü halinde varislerine intikal edebilmesi gibi tam mülkiyet esaslarına göre hukuki düzenlemeleri yapması gerekmektedir. Kamu hukuku bakımından mülkiyetin verilememesi halinde üzerinde karlı yatırım yapılabilecek kullanım ilkelerinin belirlenmesi gerekir.
Sermaye birikiminin kaynağının tasarruf olduğu belirtilmekte ise de kredi olanakları, devlet teşvikleri, çok ortaklı şirket organizasyonları sermaye temin edilmesini kolaylaştırmaktadır. Genellikle teknolojiyi, ticareti, işletme yönetimini iyi bilen ve bu konuda eğitilmiş insanların çok olduğu toplumlar sermaye bulmakta güçlük çekmezler.
Emek
Kapitalist bir ekonomiden bahsedilebilmesi için üretimin sermaye ile ilgisi olmayan ve bir ücret karşılığında sermayedar(kapitalist) tarafından temin edilen malzeme ve ekipmanlar kullanılmak suretiyle yapılması gerekir. Kişilerin kendi emek ve sermayeleri ile üretim yaparak pazara sunması suretiyle oluşan üretim sistemi kapitalist sistem olarak kabul edilemez. Kapitalizmden bahsedilebilmesi için sermaye sahibi ile üretimi yapan kişilerin ayrı kişiler olması gerekir.
Serbest Piyasa
Üretilen malların ulusal ve uluslar arası piyasalarda serbestçe dolaşması gerekir. Kapitalist sistemde mal ve hizmetler karlılık ve rekabet ilkelerine göre satılır. Fiyatlar arz ve talebe göre belirlenir.
Sistemin Toplum Hayatına Etkileri
Teknolojik gelişmeler hızlanmış, daha verimli üretim modelleri geliştirilmiştir. Artan üretim toplumun refah seviyesini artırırken işsizliğin artmasına ve emekçi kesimin yoksullaşmasına ve ucuz hammadde temin etmek için gelişmemiş ülkelerin sömürgeleştirilmesine emperyalizme ve savaşlara neden olmuştur. Birinci ve ikinci dünya savaşları sömürge paylaşımı yüzünden çıkmıştır. Sermaye akışını engelleyen monarşik yönetimler yıkılarak demokratik yönetim sistemleri geliştirilmiştir. Kapitalist sisteme tepki olarak Marx ve Engels tarafından sosyalizm ve komünizm felsefesi geliştirilmiştir.
