William Shakespeare, "Hamlet"

I. Hamlet Oyununun Konusu

Shakespeare’in (1564-1616) “Hamlet” (1601) adlı oyununun en belirgin teması, “intikam”dır. Oyunun baş kahramanı olan Hamlet, babasının kulağına zehirli sıvı akıtılarak amcası tarafından öldürüldüğünü öğrendikten sonra, tek bir amaç için yaşar: Babasının öcünü almak. Ayrıca Laertes de, babasını öldürdüğü için Hamlet’ten intikam almak ister.

Oyunun konusuna Hamlet’in amcası Claudius açısından bakacak olursak, şiddetli bir “ihtiras” duygusunun ön plana çıktığını görürüz. Claudius gözü doymaz bir insandır. Her şeyi elde etmek ister. Kardeşinin tacını alır, fakat bununla da yetinmez, karısına göz diker. İstek ve arzularına kavuşmak için önüne çıkan her türlü engeli yok etmek ister.

Kraliçe Gertrude açısından baktığımızda ise, “ihanet” temasını görürüz. Kraliçe kocasının ölümünden sonra yas tutup ağlamak yerine, Claudius’un yaptığı aşk davetine karşılık vererek onunla evlenmiştir. Kocasının katiliyle aynı yatağı paylaşmış, kocasına ihanet etmiştir.

Oyunda “aşk” teması oldukça zayıf kalmıştır. Hamlet ile Ophelia arasında belli bir duygusal ilişki olmakla beraber, bu hiçbir zaman olgunlaşıp tutku seviyesine ulaşamamıştır. Bunun nedeni ise, Ophelia’nın kişilik yönünden zayıf bir kız olması, bu ilişkiyi taşıyamamasıdır. Ophelia, Hamlet’le arasında geçen özel şeyleri çenesini tutamaz ve babasına anlatır. Oyunda yaşanan bir başka aşk da Hamlet’in amcası Claudius ile annesi Gertrude arasında yaşanan aşktır. Bu aşk, temiz duygularla örülmüş saf bir aşk değildir. Claudius’un amacı, kraliçenin kalbini ve sevgisini kazanmak değil, onu elde etmektir. Gertrude zayıf bir iradeye sahip olduğu ve duygularını kontrol edemediği için bu ilişkinin içine çabucak girmiştir, fakat onun yaşadığı, aşkın verdiği bir mutluluk değil, dayanılmaz vicdan azabıdır.

Oyunda Hamlet’in yakın arkadaşı olan Horatio’ya baktığımızda ise zihnimizde “fedakârlık, arkadaşlık, dostluk, bağlılık, güven, cesaret” gibi kavramların belirdiğini görürüz. Hamlet’in eserin başından sonuna dek güvendiği, saygı duyduğu tek bir insan vardır, o da Horatio’dur. Hamlet zehirli kılıç darbeleri aldıktan sonra, zehrin tesiriyle can çekişmeye başlar. Horatio, eğer arkadaşı ölecekse kendisinin yaşamasının bir anlamı olmadığını gösterir ve zehirli içkinin bulunduğu kupayı eline alır, içip ölmek ister. Hamlet, buna izin vermez.

Oyunda ele alınan bir başka konu da “adalet”tir. Hamlet’in amcası, adaletsiz bir şekilde tahtı ele geçirmiştir. Hamlet’in amacı sadece babasının intikamını almak değil, Danimarka’da yeniden adaleti, doğruluğu ortaya çıkarmaktır. Hamlet bir taşla iki kuş vurmak istemiştir; hem intikamını alacak hem de adalet yerini bulacaktır. Bunu da sadece amcasını öldürmekle yapamayacağını çok iyi bilmektedir.

II. Hamlet Oyununun Kişileri

Claudius: Danimarka kralı, Hamlet’in amcasıdır. Ağabeyini öldürerek onun hem tacını hem de karısını elinden almıştır. Karaktersiz, hilekâr, ahlâksız, gözünü hırs bürümüş bir insandır. Yaptığı türlü oyunlarla ağabeyinin karısını kendisine âşık etmiş, koynuna almıştır. Yengesiyle yatmayı hazmedebilecek derecede iğrenç bir adamdır. Hamlet’in gerçeği bildiğinden şüphelenir ve onu hemen ölüm fermanıyla birlikte İngiltere’ye gönderir. Rahatını, lüksünü ve zevkini bozabilecek her türlü engeli gözünü kırpmadan yok etmek ister. Hamlet, gemiden kaçıp geri dönünce, planının suya düştüğünü üzülerek görür. Fakat yine pes etmez. Ünlü bir kılıç ustası olan Laertes’i kışkırtarak Hamlet’le dövüşmeye ikna eder. Hamlet’i zehirli bir kılıçla öldürmeyi planlar. Bu da olmazsa ona dövüş sırasında susadığı bir anda zehirli içki verecek ve onu öldürecektir. Fakat dövüş sonunda Hamlet’in kılıç darbeleriyle ölür.

Gertrude: Danimarka kraliçesi, Hamlet’in annesidir. Eski kocasının yılan sokması sonucu öldüğünü zannetmektedir. Hâlbuki kral, kardeşi Claudius tarafından kulağına zehir damlatılarak öldürülmüştür. Kocasının ölümünden kısa bir süre sonra Claudius, aldığı hediyeler ve söylediği tatlı sözlerle kendisini kandırmış, evlenmeye ikna etmiştir. Ölen kocasının sevgisine sadık kalmamış, ona ihanet etmiştir. Kocasının katiliyle evlenmiştir. Oyunun sonunda, kocasının Hamlet için hazırlatmış olduğu zehirli içkiden içer ve ölür.

Hamlet: Öldürülen kralın oğlu, yeni kralın yeğenidir. Oldukça zeki, eğitimli ve bilgili bir kişidir. Ophelia’ya karşı kalbinde az da olsa birtakım duygular yeşermiş, fakat Ophelia bu sevgiye gereken karşılığı verememiştir. Hamlet, babasının hayaletiyle konuşup tüm gerçekleri öğrendikten sonra, artık tek bir amaç için yaşamaktadır, intikam. Bu işi aceleye getirip eline yüzüne bulaştırmamak için her şeyi en ince ayrıntısına kadar hesaplar ve bu doğrultuda hareket eder. Babasının katili olan amcası Claudius’tan ve babasına ihanet eden annesinden nefret etmektedir, iğrenmektedir. Hamlet, oyunun sonunda amcasını zehirli kılıç darbeleriyle öldürür. Böylece babasının intikamını almış, üzerine düşen görevi yerine getirmiş olur. İntikam ateşiyle yanıp tutuşan gönlüne su serpmiş olur. Kendisi de Laertes’in zehirli kılıç darbeleriyle ölür.

Horatio: Hamlet’in güvendiği, kendisine yakın hissettiği bir arkadaşıdır. Hamlet, düşüncelerini onunla paylaşır, yapacakları konusunda ondan fikir alır. Hamlet ne zaman ihtiyaç duysa, Horatio onun yanı başında olmuştur. Oyunun sonunda, Hamlet’in aldığı zehirli kılıç darbeleriyle ölmek üzere olduğunu görünce kendisi de yaşamak istemez. Zehirli içkinin bulunduğu kupayı eline alıp içmek ister. Bu şekilde arkadaşı Hamlet’e olan sevgisini göstermek ister. Fakat Hamlet buna izin vermez.

Polonius: Kralın yakın adamlarından biri, Ophelia ve Laertes’in babasıdır. Krala bütünüyle sadık bir görevlidir. Kızı ile Hamlet arasında geçenleri olduğu gibi krala anlatır. Saray içerisinde konuşulanları gizlice dinleyip bunları sıcağı sıcağına krala yetiştirmeyi kendisine bir görev sayar. Yine bir gün Hamlet ile kraliçenin konuşmalarını perdenin arkasına gizlenmiş dinlerken Hamlet’in kılıç darbeleriyle ölür.

Ophelia: Polonius’un kızıdır. Hamlet tarafından sevilmektedir, fakat bu ilişkiyi taşıyabilecek olgunlukta bir kız değildir. Hamlet’in kendisine yazdığı aşk mektuplarını günü gününe babasına gösterir. Babası bu ilişkiye taraf değildir, kızını sürekli olarak uyarıp Hamlet’in sözlerine kanmamasını söyler. Babasının öldürülmesinden sonra aklını kaybeder, ortalıkta sürekli olarak şarkılar söyler. Irmakta boğularak ölür.

Laertes: Polonius’un oğlu, Ophelia’nın ağabeyidir. Kibar, görgülü, eğitimli bir kişidir. Kılıç kullanmakta oldukça yetenekli ve usta birisidir. Babasının öldüren Hamlet’ten intikam almak ister. Onu hile yaparak öldürmek ister, fakat kendi kazdığı kuyuya kendisi düşer. Dövüşte Hamlet’le boğuşurken kendisindeki ucu zehirli kılıç Hamlet’e geçer. Bu kılıçla birkaç darbe alır ve ölür.