Geçişli fiillere “-t, -tir” ekleri getirilerek fiillerin geçişlilik dereceleri artırılır. Bu tür fiillere “ettirgen fiil” denir. 
NOT: Ettirgen fiillerde “işi başkasına yaptırma” anlamı vardır. Ettirgen fiillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, işi yapan değil, yaptırandır.

Sponsor Bağlantılar

Aykut Bey,  gömleklerini her zaman kızına  ütületir.  (ettirgen)
Özne                Nesne                              Yüklem

Yukarıdaki örnekte geçişli bir fiil olan “ütüle-” fiiline “-t” eki getirilerek fiilin geçişlilik derecesi artırılmıştır. “ütületmek” fiilinde işi başkasına yaptırma anlamı vardır. Bu cümlede özne, işi yapan değil, yaptırandır. Aykut Bey, ütüleme işini kendisi yapmaz, kızına yaptırır. Bu nedenle “ütületmek” fiili, nesnesine göre ettirgen çatılı bir fiildir.

Elif,  hasta annesine  evin bütün camlarını  sildirmiş.  (ettirgen)
Özne                                   Nesne            Yüklem

Bu cümlede geçişli bir fiil olan “sil-” fiiline “-dir” eki getirilerek fiilin geçişlilik derecesi artırılmıştır. “sildirmek” fiilinde işi başkasına yaptırma anlamı vardır. Bu cümlede özne, işi yapan değil, yaptıran konumundadır. Elif, camları kendi silmez, annesine sildirir. Bu nedenle “sildirmek” fiili, nesnesine göre ettirgen çatılı bir fiildir.

Çocuklardan birine gazete aldırdım.  (ettirgen)

Valizleri bir hamala taşıtmış.  (ettirgen)

Çürük dişini acemi bir dişçiye çektirmiş.  (ettirgen)

Saçını her zaman kısacık kestirir.  (ettirgen)

Ceyda, kendisine laf atan adamı ağabeyine dövdürmüş.  (ettirgen)

Fiilde Çatı

a) Öznesine Göre Fiil Çatıları

1. Etken Fiiller
2. Edilgen Fiiller
3. Dönüşlü Fiiller
4. İşteş Fiiller
    a) Karşılıklı Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    b) Birlikte Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    c) Nitelikte Eşitlik Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller

b) Nesnesine Göre Fiil Çatıları

1.  Geçişli Fiiller
2.  Geçişsiz Fiiller
3.  Oldurgan Fiiller
4.  Ettirgen Fiiller