Geçişsiz fiiller (nesne alamayan fiiller) “-t, -ir, -tir” eklerini aldıktan sonra nesne alabilir. Bu şekilde, aslen nesne alamayan, fakat ek aldıktan sonra nesne alabilen fiillere “oldurgan fiil” denir.
NOT: Nesne alabilme konusunda geçişli fiiller ile oldurgan fiiller arasında fark yoktur, yani her ikisi de nesne alabilir.

Sponsor Bağlantılar

NOT: Oldurgan fiillere “ne, neyi, kimi?” sorularını sorduğumuzda – geçişli fiillerde olduğu gibi – yanıt alırız.

Geçişli fiil ile oldurgan fiil arasındaki fark nedir?

Geçişli fiiller doğuştan, hiçbir eke ihtiyaç duymadan nesne alabilme gücüne sahiptir; fakat oldurgan fiiller aslen geçişsiz olup ancak “-t, -ir, -tir” eklerini aldıktan sonra nesne alabilir.

El kadar çocuğu  niçin  ağlatıyorsunuz?  (oldurgan)
Nesne                                 kimi?

Kimi ağlatıyorsunuz?  →  El kadar çocuğu

ağla–  (geçişsiz)                                        ağla–t–  (oldurgan)
ne, neyi, kimi? → Yanıt yok                        ne, neyi, kimi? → Yanıt var
Nesne alamıyor                                          Nesne alabiliyor

Yukarıdaki örnekte “ağlatmak” fiili, nesnesine göre oldurgan çatılı bir fiildir. “ağlatmak” fiili, geçişsiz (nesne alamayan) “ağla-” fiiline “-t” eki getirilerek türetilmiştir. “ağlamak” fiili nesne alamazken, “ağlatmak” fiili nesne alabilmektedir.

Başarılı şovmen  herkesi  güldürdü.  (oldurgan)
                          Nesne     kimi?

Kimi güldürdü?  →  Herkesi

gül–  (geçişsiz)                                          gül–dür–  (oldurgan)
ne, neyi, kimi? → Yanıt yok                        ne, neyi, kimi? → Yanıt var
Nesne alamıyor                                          Nesne alabiliyor

Yukarıdaki örnekte “güldürmek” fiili, nesnesine göre oldurgan çatılı bir fiildir. “güldürmek” fiili, geçişsiz (nesne alamayan) “gül-” fiiline “-dür” eki getirilerek türetilmiştir. “gülmek” fiili nesne alamazken, “güldürmek” fiili nesne alabilmektedir.

Mehmet,  komşumuzun küçük kızını  kaçırmış.  (oldurgan)
                            Nesne                    kimi?

Kimi kaçırmış?  →  Komşumuzun küçük kızını

kaç–  (geçişsiz)                                          kaç–ır–  (oldurgan)
ne, neyi, kimi? → Yanıt yok                        ne, neyi, kimi? → Yanıt var
Nesne alamıyor                                          Nesne alabiliyor

Yukarıdaki örnekte “kaçırmak” fiili, nesnesine göre oldurgan çatılı bir fiildir. “kaçırmak” fiili, geçişsiz (nesne alamayan) “kaç-” fiiline “-ır” eki getirilerek türetilmiştir. “kaç” fiili nesne alamazken, “kaçırmak” fiili nesne alabilmektedir.

Fiilde Çatı

a) Öznesine Göre Fiil Çatıları

1. Etken Fiiller
2. Edilgen Fiiller
3. Dönüşlü Fiiller
4. İşteş Fiiller
    a) Karşılıklı Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    b) Birlikte Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    c) Nitelikte Eşitlik Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller

b) Nesnesine Göre Fiil Çatıları

1.  Geçişli Fiiller
2.  Geçişsiz Fiiller
3.  Oldurgan Fiiller
4.  Ettirgen Fiiller