Talaş Kaldırmaya Etki Eden Faktörler

İmalat endüstrisindeki, yarış birçok şirketin ürünlerini daha kaliteli ve verimli üretmeye, aynı zamanda üretim maliyetlerini azaltmaya zorlamaktadır. Geçmiş yüzyıl boyunca, üretimde sağlanan artışlar, yüksek teknolojili otomasyon, sayısal kontrollü tezgahlar, esnek üretim sistemleri ve diğer yeni gelişmelerden kaynaklanmaktadır. Bu yüksek güçlü sistemler ve daha rijit takım tezgahları geleneksel tezgahlardan daha çok verimli olmaktadır. Ancak, bunlarla hassas parçaların seri olarak tam uygulanabilirliği; güvenilir, yüksek randımanlı kesici takımların kullanılmasına bağlıdır.

Sponsor Bağlantılar

 
Kesme şartları yönünden, verimliliği artırmak için yeni takım malzemelerinin gelişmesi bakımından sürekli araştırma-geliştirme çalışmaları üretici firmalar tarafından yapılmaktadır (SECO, ISCAR, SANDVIK, TUNGALOY, WALTER vb.). Günümüze kadar kullanıla gelen kesici takımları sınıflandıracak olursak; yüksek hız çelikleri, döküm alaşımları, karbürler, sermetler, seramikler, kübik boron nitrürlü kesici takımlar ve çok kristalli elmaslar olarak sınıflandırabiliriz. Çok kristalli elmaslar ve çok kristalli kübik boron nitrür gibi yüksek randımanlı, süper abrasivli kesici takımlar, son yıllarda imalat sanayisinde geniş olarak uygulama alanı bulmaktadır.
 
Bu yeni yüksek randımanlı kesici takımların verimliliği belirli uygulamalar için, diğer kesici takımlardan daha yüksektir. Parçaları verimli üretmek için, üretim esnasında optimum işleme şartlarının da sağlanması gerekmektedir. Talaş kaldırmada üç değişken olan, kesme hızı, ilerleme miktarı ve talaş derinliğinin takım ömrüne ve talaş kaldırma miktarına önemli etkisi vardır.
 
Talaş kaldırma işlemi, elastik ve plastik şekil değişikliğine dayanan, sürtünme ve ısı oluşumu, talaş oluşumu ve talaş kırılması, iş malzemesi yüzeyinin sertleştirilmesi, kesici takım ucunun aşınması ve kırılması gibi olayların meydana geldiği karmaşık bir fiziksel olaydır. Her hangi bir iş malzemesi yüzeyinden, belirli miktarda malzeme tabakasının kaldırılması için kesici takımın malzeme içine girerek batması gerekir. Bunun içinde takım olarak kullanılan kesicinin, işlenecek iş parçasından daha sert, daha dayanıklı olması, takıma kafi derecede bir kuvvetin uygulanması, bu olayın gerçekleşmesi için kesici takımın belirli bir takım geometrisine sahip olması ve belirli kesme şartlarında yapılması lazımdır.
 
Tornalamada yapılan kesme işleminin sürekliliğinden ve talaş kaldırma işlemini en iyi şekilde temsil ettiğinden dolayı, tek-noktalı kesme işleminden bahsedilecektir. Diğer takım tezgahlarında da benzer olaylar daha basit olarak ortaya çıkmaktadır. Burada daha detaylı olarak talaş kaldırma işlemi üzerine etki eden faktörler, takım ömrü ve kesme hızı ilişkileri ve diğer faktörler, üretilen her parça için minimum maliyet ve maksimum verimle sonuçlanan optimum şartların nasıl elde edileceği açıklanacaktır.
 
Talaş kaldırma işleminde, kesici takımın iş parçası üzerine belirli kuvvetle bastırıldığında ve kuvvet yönüne doğru hareket ettirildiği zaman, takım ucunun temas ettiği malzeme katmanında, önce elastik daha sonra da plastik şekil değişiklikleri oluşarak malzeme tabakasında akmalar başlar ve gerilmeler malzemenin kopma sınırını geçtiği anda, talaş olarak adlandırılan belirli bir yüzey tabakası, is parçası boyunca parçadan ayrılır. Bu tabakanın parçadan ayrılış biçimi, parça malzemesinin mekanik özelliklerine ve kesme şartlarına bağlı olarak değişik bir şekilde gerçekleşir. Farklı talaş tipleri ve talaş oluşumu meydana gelir.
 
Sürekli talaş kaldırma işlemi bakımından tornalama, talaş kaldırmayı en iyi şekilde karakterize etmektedir. Bu nedenle, talaş kaldırma işlemine etki eden faktörlerin bilinmesi ve birbirlerine etkilerinin dikkate alınması gereklidir. Bunların başlıcaları şöyle özetlenebilir:
 

a) Kesici takım ömrü,

 

b) Kesme hızı, talaş derinliği ve ilerleme miktarı,

 

c) Takım-iş parçası malzeme çifti,

 

d) Takım burun yarıçapı,

 

e) Soğutma sıvısı,

 

f) Takım geometrisi

 

g) Titreşim

 
Talaş kaldırma işleminin karmaşıklığı nedeniyle, bu fonksiyonda karışıktır. Bu nedenle, yapılan araştırmalarda bunlardan bir çok faktör sabit tutularak bir kısım etmenlerin tespit edilmesi gerekir. Bunlar arasında da en önemlisi ise kesici takım performansı ve maliyet bakımından daha yüksek olduğundan dolayı takım ömrüdür. Bu da kesici takımın birbirini takip eden iki bileme esnasında etkili olarak çalıştığı zaman olduğundan, genellikle takım ömrü – kesme hızı ve kesme hızı – talaş kesiti ilişkileri öncelik arz edilmektedir. Bunu ise talaş kaldırma sırasında oluşan sıcaklık ve ısı dağılımı takip etmektedir .