Özneleri bilinen fiillere “etken fiil” denir. Bir cümlede işin kim tarafından yapıldığı biliniyorsa, fiil etken çatılıdır.
Esra, saçına bir avuç jöle sürmüş.  (etken)
Özne                             Yüklem

Sponsor Bağlantılar

Bu örnekte yapılan iş “sürmek”tir. Sürme işini yapan “Esra”dır. Yani bu cümlede işin kim tarafından yapıldığı bilinmektedir. Bu nedenle “sürmek” fiili, öznesine göre etken çatılı bir fiildir.

Çocuklar akşama kadar denizde yüzüyorlar.  (etken)
  Özne                                       Yüklem

Bu örnekte yapılan iş “yüzmek”tir. Yüzme işini yapanlar “çocuklar”dır. Yani bu cümlede işin kim tarafından yapıldığı bilinmektedir. Bu nedenle “yüzmek” fiili, öznesine göre etken çatılı bir fiildir.

NOT: Etken fiillerin yüklem olduğu bazı cümlelerde, özne açık olarak bulunmayabilir. Cümlenin gizli öznesini, yüklemin hangi kişiyle çekimlendiğine bakarak bulabiliriz.
 
Çayımızı dere kenarındaki bir ağacın altında içtik.  (etken)
                                                             Yüklem

Bu örnekte yapılan iş “içmek”tir. Bu cümlenin yüklemi 1. çoğul kişiyle çekimlenmiştir. Yükleme “İçme işini yapan kim?” diye sorduğumuzda, “biz” yanıtını alırız. Bu cümlenin gizli öznesi “biz”dir. Burada gizli de olsa işi yapan bilindiği için “içmek” fiili öznesine göre etken çatılıdır.

Fiilde Çatı

a) Öznesine Göre Fiil Çatıları

1. Etken Fiiller
2. Edilgen Fiiller
3. Dönüşlü Fiiller
4. İşteş Fiiller
    a) Karşılıklı Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    b) Birlikte Yapma Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller
    c) Nitelikte Eşitlik Anlamı Taşıyan İşteş Fiiller

b) Nesnesine Göre Fiil Çatıları

1.  Geçişli Fiiller
2.  Geçişsiz Fiiller
3.  Oldurgan Fiiller
4.  Ettirgen Fiiller