Birleşik sözcükler bir kavramı, bir varlığı karşılamak üzere en az iki sözcüğün bir araya gelip kaynaşmasıyla oluşan sözcüklerdir.

* Birleşik sözcükler, tek bir sözcük gibi işlev görür.

* Birleşik sözcüklerin hangisinin bitişik, hangisinin ayrı yazılacağı konusu, henüz netlik kazanamamış, tartışmalı bir konudur. Birleşik sözcüklerin yazımına yönelik yaygın görüş şöyledir. Eğer birleşik sözcük gerçek anlamından uzaklaşmışsa veya birleşik sözcükte ses değişimi olmuşsa ya da birleşik sözcüğün türünde bir değişim varsa bitişik yazılır.

Sponsor Bağlantılar

Gerçek anlamdan uzaklaşma

* Birleşik sözcüğü oluşturan sözcüklerin biri ya da her ikisi gerçek anlamından uzaklaşmışsa bitişik yazılır.

“suçiçeği” birleşik sözcüğü bitişik mi, yoksa ayrı mı yazılır? Bitişik yazılır. Çünkü bu birleşik sözcük gerçek anlamından uzaklaşmıştır. “su” ve “çiçek” sözcüklerinin her ikisi de gerçek anlamından uzaklaşarak bir hastalık adı olmuştur. “suçiçeği”, çocuklarda görülen bulaşıcı bir hastalığın adıdır.

su  +  çiçek  →   “suçiçeği” (hastalık adı)

Ses değişmesi

* Birleşik sözcükte ses değişmesi olmuşsa bitişik yazılır.

“nasıl” birleşik sözcüğü bitişik mi, yoksa ayrı mı yazılır? Bitişik yazılır. Çünkü bu birleşik sözcükte ses değişmesi olmuştur. Birleşik sözcüğümüz “ne” ve “asıl” sözcüklerinin birleşip kaynaşmasından oluşmuştur. Birleşme sırasında “ne” sözcüğündeki “e” seslisi düşmüştür.

ne  +  asıl   →    “nasıl”

Tür değişmesi

* Birleşik sözcüğü oluşturan sözcüklerin türünde değişme olmuşsa bitişik yazılır.

“gecekondu” birleşik sözcüğü bitişik mi, yoksa ayrı mı yazılır? Bitişik yazılır. Çünkü bu birleşik sözcükte “tür değişmesi” olmuştur. “gece” zarftır, “kondu” görülen geçmiş zaman kipiyle çekimlenmiş bir fiildir. “gecekondu” birleşik sözcüğünün türü ise addır.

gece  +  kon – du   →  “gecekondu”
Zarf         Fiil                  Ad

Konuyla İlgili Diğer Yazılar:

* Yazım Kuralları
* Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
* “ki”nin Yazımı
* “de”nin Yazımı
* Ay ve Gün Adlarının Yazımı
* Satır Sonuna Sığmayan Sözcüklerin Yazımı
* “mi” Soru Edatının Yazımı
* Deyimlerin Yazımı
* İkilemelerin Yazımı
* Pekiştirilmiş Sözcüklerin Yazımı
* “a,e” Ünlüleriyle Biten Fiillerin Yazımı
* İkinci Hecesinde Dar Ünlü Bulunan Sözcüklerin Yazımı
* Ünsüz Benzeşmesi Görülen Sözcüklerin Yazımı
* Birleşik Fiillerin Yazımı
* Birleşik Sözcüklerin Yazımı
* Kısaltmaların Yazımı
* Sayıların Yazımı
* Yabancı Sözcüklerin Yazımı
* “n-b” Çatışması (Göçüşme) Olan Sözcüklerin Yazımı
* Belgisiz Sözcüklerin Yazımı
* “-gil” ve “-ler” Eklerinin Yazımı
* “Dünya, Güneş, Ay” ve Öteki Gezegen Adlarının Yazımı
* “ile” Sözcüğünün Yazımı
* “iken” Sözcüğünün Yazımı
* Ekfiilin (imek: idi, imiş, ise) yazımı