* “-gil” yapım eki eklendiği sözcüğe “aile” anlamı katar; büyük ünlü (kalınlık-incelik), küçük ünlü (düzlük-yuvarlaklık), ünsüz benzeşmesi uyumlarına uymaz. Her zaman “-gil” biçimindedir.
Bu akşam sınıfça, Aysungilde toplanacağız.
…Aysun’gilde… (yanlış)
…Aysungil’de… (yanlış)
Dün geceki sarsıntıda Muratgilin evi de zarar görmüş.
…Murat’gilin… (yanlış)
…Muratgil’in… (yanlış)
* Yapım eki göreviyle kullanılan “-ler” yapım eki, eklendiği sözcüğe “aile” anlamı katar. Bu görev ve anlamda kullanıldığında kesme işaretiyle (’) ayrılmaz, kendisinden sonra getirilen diğer ekler de kesme işaretiyle (’) ayrılmaz.
Cep telefonumu Zelişlerde unutmuşum ya!
…Zeliş’lerde… (yanlış)
…Zelişler’de… (yanlış)
* Özel adlara getirilen “-ler” eki, “benzerleri” anlamında, çekim eki göreviyle kullanıldığında kesme işaretiyle (’) ayrılır.
Aranızdan nice Orhan Veli’ler, Attilâ İlhan’lar çıkacaktır.
Bu ülke daha pek çok Sinan’lar, Yavuz’lar, Fatih’ler yetiştirecektir.
Konuyla İlgili Diğer Yazılar:
* Yazım Kuralları
* Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
* “ki”nin Yazımı
* “de”nin Yazımı
* Ay ve Gün Adlarının Yazımı
* Satır Sonuna Sığmayan Sözcüklerin Yazımı
* “mi” Soru Edatının Yazımı
* Deyimlerin Yazımı
* İkilemelerin Yazımı
* Pekiştirilmiş Sözcüklerin Yazımı
* “a,e” Ünlüleriyle Biten Fiillerin Yazımı
* İkinci Hecesinde Dar Ünlü Bulunan Sözcüklerin Yazımı
* Ünsüz Benzeşmesi Görülen Sözcüklerin Yazımı
* Birleşik Fiillerin Yazımı
* Birleşik Sözcüklerin Yazımı
* Kısaltmaların Yazımı
* Sayıların Yazımı
* Yabancı Sözcüklerin Yazımı
* “n-b” Çatışması (Göçüşme) Olan Sözcüklerin Yazımı
* Belgisiz Sözcüklerin Yazımı
* “-gil” ve “-ler” Eklerinin Yazımı
* “Dünya, Güneş, Ay” ve Öteki Gezegen Adlarının Yazımı
* “ile” Sözcüğünün Yazımı
* “iken” Sözcüğünün Yazımı
* Ekfiilin (imek: idi, imiş, ise) yazımı
bülent cevap c)
yürü anca gidersin
bu çalışmalar sizlerin yararlanması için hazırlandı, kulanmanızda hiçbir sakınca yok. sadece farklı bir sitede ya da kitapta kulanmak istediğinizde yazar ve kaynak göstermeniz gerekir.
Saygılarımla.
Selam Mehmet Bey,
Bir Edebiyat öğretmeni olarak yazılarıma ilgi göstermeniz beni çok mutlu eti. Güzel Türkçemize gösterdiğiniz özenden dolayı size teşekür ederim.
Türk dili ile ilgili pek çok konuda -özelikle yazım kuraları- ayrı görüşler var. Henüz herkes tarafından kabul gören bir “dil bilgisi” kitabımız yok. Mevcut kitaplarda bazı konular farklı şekilerde açıklanıyor. Tam bir netlik ve birliktelik yok, malesef.
ÖSYM farklı bir kurum, TDK farklı bir kurum.
Birinin kabul etiği bir terimi, kuralı; diğeri kabul etmiyor. Yani “TDK’nın kuraları, ÖSYM için aynen geçerlidir.” demek yanlış olur. Örneğin; TDK’nın yazım kılavuzunda “öge” olan sözcük, ÖS kitapçığında “öğe” biçiminde olabiliyor.
Peki bu durumda ne yapmamız gerekir.
Ben bir konuyla ilgili ders notu hazırlarken, öncelikle, geçmiş yılarda o konuyla ilgili çıkan tüm ÖS/ÖYS sorularını gözden geçiriyorum. Sınavı yapan kurum ÖSYM olduğu için, ona uymak daha doğru geliyor.
Şimdi gelelim sizin sorunuza…
1989 ÖYS’de yazım kuraları ile ilgili çıkan bir soru aynen şöyle:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Türkiye Büyük Milet Meclisi’ndeki töreni televizyondan izledim.
B) Sözünü, “Bu ülke daha nice Mehmet’ler yetiştirir.” diyerek bitirdi.
C) Başarımızı kutlamak için akşam Ahmet’lerde toplanacağız.
D) Beni sat 9.00’da otobüs durağında bekleyecekti.
E) Mevsimin kurak geçmesi Konya Ovası’nda verimi etkiledi.
YANIT: C
Bu sorunun B şıkındaki “Mehmet’ler” şeklindeki ayrı yazımı, ÖSYM doğru olarak kabul ediyor.
Umarım açıklamalarım sizi tatmin eder.
iyi çalışmlar, sitenizde yayımladığınız >Tükçeyle ilgili bazı örneklerden yararlanmak istiyorum. Ayrıca bir konu hakında görüş bildirmek istiyorum ben Edebiyat öğretmeniyim ve bir dershanede çalışmaktayım. Yazım kuralarını anlatırken ” -lar” ekini özel ada dahi gelse bitişik yazılır, şeklinde anlatıyorum; çünkü TDK’nin sitesinde bu kural özel ada gelen çokluk eki benzer anlam dahi ifade etse bitişik yazılır denmiş. Örneğin; Yakup Kadriler, Mehmetler, Ahmetler… gibi Sizin verdiğiniz bilgiye göre de benzer anlamı katan “-lar” eki ayrılır denmiş. bu konu hakında görüşlerinizi bekliyorum. Şimdiden iyi çalışmalar…