Geçişli Fiiller
Nesnesi olan ya da nesne alabilen fiillere “geçişli fiil” denir. Bir cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen unsura “nesne” denir. NOT: Geçişli fiillere “ne, neyi, kimi?” sorularını sorduğumuzda yanıt alırız. Eşyaları kısa sürede kamyona taşıdık. (geçişli)Nesne Neyi? Neyi taşıdık? → Eşyaları Yukarıdaki örnekte fiile “neyi?” sorusunu sorduğumuzda yanıt alabiliyoruz, yani fiil nesne almış. Bu nedenle “taşımak” fiili, nesnesine göre geçişli çatılı bir fiildir. Banka müdürleri, talihli genci sürekli arıyorlar. (geçişli) Nesne Kimi? Kimi arıyorlar? → Talihli genci Yarım saattir binanın kapısında taksi bekliyoruz. (geçişli) Nesne Ne? Ne bekliyoruz? → Taksi Ayağını yorganına göre uzatmalısın. (geçişli)Nesne Neyi? Neyi uzatmalısın? → Ayağını İkizler, bakıcı kadını bugün çok üzmüşler. (geçişli) Nesne Kimi? Kimi üzmüşler? → Bakıcı kadını NOT: Yüklem geçişli bir fiil olduğu halde bazen cümlede nesne bulunmayabilir. Bu durumda, nesnesi olmayan cümlelerde fiilin geçişli olup olmadığını anlamak için fiile “ne, neyi, kimi?” sorularını sorarız. Bu sorulara zihnimizden hayalî yanıtlar vermeye çalışırız. Yanıt bulabiliyorsak, fiil geçişlidir. Bir solukta ve keyifle okudum. (geçişli) ne, neyi, kimi? Ne okudum? / Neyi okudum? / Kimi okudum? → Yanıt yok (cümlede) Gazete, dergi, kitap, mektup… okudum. (zihnimizde)Gazeteyi, dergiyi, romanı, şiiri… okudum. (zihnimizde) Yukarıdaki örnekte “okumak” fiiline “ne, neyi, kimi?” sorularını sorduğumuzda – her ne kadar yanıtı (nesneyi) cümle içinde göremesek de – zihnimizden hayalî yanıtlar (nesneler) bulabiliyoruz. Bu nedenle “okumak” fiili, nesnesine göre geçişli çatılı bir fiildir. Üç işçi bir haftada boyadı. (geçişli) ...
Devamını Oku